Nic Newman (Reuters Institute): De toekomst is aan uitgevers die focussen op kwaliteit, betrouwbaarheid en innovatieve businessmodellen

Resultaten van het meest recente Digital News Report vertaald in vijf uitdagingen voor de mediabranche en evenveel ‘reasons to be cheerful’.

Eind september nam Nic Newman van het Reuters Institute for the Study of Journalism de eerste keynote van MAGnify (event WE Media) voor z’n rekening. Hij presenteerde de resultaten van het meest recente Digital News Report, vertaald in vijf uitdagingen en evenveel reasons to be cheerful.

Het Digital News Report 2023 is een grootschalige internationale studie met 93.000 respondenten uit 46 landen. De studie leverde heel wat boeiende inzichten op.

Uitdagingen

1. Audience shifts

Nic Newman verwees in zijn verhaal naar de neergang van de traditionele kanalen. In Nederland kijkt in 2023 nog 62% naar de journaals op tv, tegenover 80% in 2016. In dezelfde periode daalde het printbereik van 42% naar 27%. In dezelfde periode is het bereik van de sociale media en de andere online nieuwsbronnen relatief stabiel gebleven. De enige categorie die sterk steeg, is die van de mensen die het nieuws volledig mijden …

De verschillen tussen generaties zijn erg interessant. Zo is het opvallend dat (overall) 41% van de 18- tot 24-jarigen sociale media vandaag als voornaamste nieuwsbronnen beschouwt. Op twee staan de online nieuwswebsites en apps, met een aandeel van 28%. “Jongeren zijn minder gehecht aan nieuwsmerken”, concludeerde Newman. De volgende drie generaties (25-34, 35-44 en 45-55) prefereren online sites en apps, al winnen sociale media ook bij deze groepen aan belang. Televisie blijft het voorkeurskanaal van 49% van de 55-plussers. Print haalt in die vijf opeenvolgende leeftijdsgroepen nog aandelen van respectievelijk 6%, 8%, 8%, 4% en 11%.

2. Device shifts

Sinds 2016 is het aantal actieve smartphonegebruikers enorm toegenomen, terwijl de computer de omgekeerde beweging maakte. De smartphone staat voor ongeveer een derde in voor ‘het eerste nieuws van de dag’, een ruime toename ten opzichte van 2016. “Die evolutie heeft grote gevolgen voor content, formats en businessmodellen”, liet Newman optekenen. “Omdat de afleiding groot is, wordt het bovendien steeds moeilijker om de aandacht te trekken en vast te houden.”

3. Social media Uncertainty

Het sociale medialandschap zelf staat evenmin stil. Wat de distributie van nieuws betreft, blijft er niet veel meer over van de voorsprong van Facebook. Qua bereik daalde het op zeven jaar tijd van 42% naar 28%. Content in videovorm wint duidelijk aan belang, getuige de groei van YouTube, Instagram en TikTok. Bij jongere leeftijdsgroepen is deze (aanstaande) wisseling van de macht al een feit.

De studie peilde ook naar de mensen of organisaties aan wie we per platform de meeste aandacht besteden. Op Facebook en X zijn dat de mainstreammedia en -journalisten, maar op Instagram, Snapchat, TikTok en YouTube nemen ‘personalities’ de honneurs waar. Op TikTok scoren ook gewone mensen opvallend hoog. De vraag rijst of (en in hoeverre) de traditionele nieuwsmerken op deze evoluties moeten inspelen.

4. Attention loss

In de meeste landen gaat de nieuwsinteresse er gevoelig op achteruit: tegenover pakweg Spanje (-34%) en het Verenigd Koninkrijk (-27%) blijft de Nederlandse daling (van 57% naar 51%) relatief klein.

Met name het aantal ‘selective news avoiders’ is sterk gestegen. Deze mensen blijken vooral af te knappen op het uitsmeren van grote (politieke) verhalen en zijn uit op berichtgeving die positief is, oplossingen aanreikt en complexe thema’s helder uitlegt.

5. Business models

Nic Newman meldde een moeilijk jaar voor de nieuwsindustrie. Door de moeilijke economische context denken veel burgers na over hun uitgaven, waarbij nieuwsabonnementen weleens willen sneuvelen. In Nederland is 17% van het publiek bereid om te betalen voor online nieuws, een cijfer dat nog niet helemaal overeen komt met de veranderende voorkeuren qua toestellen en kanalen. Echter, in de meeste Europese landen ligt dit percentage nog lager, alleen in de Scandinavische landen is iets meer bereidheid om te betalen voor online nieuws.

Kansen

1. Business models: toch zijn er ook heel wat positieve signalen. Zo willen behoorlijk veel mensen hun portemonnee trekken voor zeer kwalitatief of onderscheidend nieuws, en ook nichejournalistiek en nieuwsaggregators doen het goed.

2. Building trust: “in een onzekere wereld is vertrouwen een cruciale factor.” En op dat vlak scoren de traditionele media een stuk beter dan de sociale mediakanalen. De traditionele Nederlandse nieuwsmerken scoren hoog op de factor vertrouwen en is de laatste jaren gestegen van 51% in 2015 naar 57% in 2023. Daarmee staan Nederlandse media op de 4de plek met hoogste ‘trust level’ van 46 landen. “Betrouwbaarheid is dan ook een factor waarop de media goed op moet blijven inzetten”, klonk het tijdens de keynote van Nic Newman.

3. Losing faith in social media algorithms: er bestaat een groeiende publieke bezorgdheid over door algoritmes gepersonaliseerde aanbevelingen. Meer en meer mensen (70% tegenover 51% in 2016) zijn waakzaam voor echo chambers en filter bubbles op sociale media en verkiezen wel degelijk een zekere diversiteit aan perspectieven. Met andere woorden: de deur staat wagenwijd open voor een kwalitatieve, betrouwbare pers.

4. Publishers are innovating: volgens Nic Newman toonde de coronacrisis aan dat vernieuwende vormen van journalistiek een grote impact kunnen genereren. Denk bijvoorbeeld aan explainers, datavisualisaties, factchecks, service journalism en podcasts met experts. Sindsdien blijven uitgevers innovatief met contenttypes, kanalen en businessmodellen. Podcasts staan naar verluidt het hoogst op de agenda in de branche (volgens resultaten uit het Digital News Report luistert inmiddels 28% van de bevolking in Nederland naar podcasts). Niet alle ideeën blijken even succesvol, maar over het algemeen helpen de innovaties nieuwsmerken zeker vooruit.

5. Artificial Intelligence: hoewel AI ook risico’s inhoudt, biedt de technologie absoluut kansen voor de journalistieke praktijk. De mogelijkheden zijn legio: aanbevelingen automatiseren, transcripties en ondertitels genereren, databases transformeren in nieuwstopics, robotjournalistiek, interne processen optimaliseren, … “Door AI op een goede manier te gebruiken, kunnen mensen focussen op taken die de robots niet aankunnen.”

Takeaways

Nic Newman sloot zijn presentatie af aan de hand van vier conclusies:

• “Door de veranderde voorkeuren zien we een switch naar meer digitale, toegankelijke, entertainende, interactieve en personality driven formats”
• “Negatieve berichtgeving en politieke polarisering leiden tot aandachtsverlies en grotere aantallen nieuwsvermijders: mensen zijn uit op meer positiviteit”
• “De economische context heeft een invloed op abonnementen en advertising: uitgevers die focussen op kwaliteit en nieuwe businessmodellen, zullen zegevieren”
• “Vertrouwen is een kostbaar goed: betrouwbare, door mensen gemaakte content will be at a premium”

Reuters Digital News Report 2023 is hier te downloaden.

Bron: We Media