In memoriam Jacques de Leeuw (1933-2021)

De stoutmoedige is heengegaan. 

Op 16 maart 2021 is ‘Mister Audax’ Jacques de Leeuw overleden. Hij heeft een groot stempel gedrukt op het uitgeefvak in het naoorlogse Nederland. In 2009 ontving hij voor zijn lef en visie in het uitgeefvak de Mercur d’Or/LOF-prijs voor Publiekstijdschriften.

Jacques de Leeuw (1933-2021)

Hij was amper 22 jaar toen hij in 1958 zijn eigen uitgeverij oprichtte. Jacques de Leeuw heeft zijn passie voor uitgeven altijd gekoppeld aan een meer dan gezonde belangstelling voor logistiek. In zijn diensttijd zag hij hoe je rollend materieel met militaire precisie op de plek van bestemming kunt krijgen. Dit inspireerde hem tot het opzetten van een uitgeefbedrijf dat, zoals dat later ging heten, de ‘keten’ ten volle zou benutten. Hij begon met het uitgeven van leesportefeuilles, daarna richtte hij zich op het uitgeven en verkopen van boeken en tijdschriften. In 1966 probeerde De Leeuw via distributiebedrijf De Vrijbuiter (later omgedoopt tot Betapress) grip te krijgen op de logistieke kant van het uitgeefproces. Hij bedacht een distributie-methodiek die nog altijd staat als een huis. Begin jaren zeventig volgden overnames van diverse tijdschriften.

Zo groeide Audax uit tot een mediaconcern dat niet alleen boeken en tijdschriften uitgeeft, maar ook een sleutelrol speelt als het gaat om distributie en verkoop. Audax maakte zich zodoende los van de tussenhandel en detailhandel en nam het heft in eigen hand, met Nederlandse en Belgische verkooppunten en internationale bewondering tot gevolg.

De lijst van tijdschriftentitels die in de loop der jaren in Audax’ kraamkamer het levenslicht zagen is lang en indrukwekkend. Selfmade man De Leeuw tekende hoogstpersoonlijk voor het ontwerp van het Audax-hoofdkantoor in het Brabantse Gilze, van waaruit de medewerkers het concern van ‘Mijnheer De Leeuw’ bestieren. Eigenzinnig als hij is, weigerde hij Audax naar de beurs te brengen en waakte hij immer over de zelfstandigheid van zijn bedrijf. De Stichting Jacques de Leeuw, opgericht in 1993, waakt niet alleen over de continuïteit van het concern, maar voert ook een veelheid aan maatschappelijke projecten uit. In 2001 trad hij terug uit de dagelijkse leiding van het concern, maar bleef zich er altijd mee bemoeien. Zo besloot hij in 2015 weer zelf in de directie plaats te nemen.

In 2009 was de jury van de Mercur d’Or/LOF-prijs voor Publiekstijdschriften unaniem van oordeel dat Jacques de Leeuw deze oeuvreprijs toekomt. Vanwege het feit dat hij door zijn lef en visie het uitgeefvak in Nederland heeft vernieuwd en geprofessionaliseerd. En vanwege De Leeuws maatschappelijke verdiensten. Zijn reactie bij de overhandiging van de prijs tijdens het TijdschriftenGala in Aalsmeer is tekenend voor De Leeuw: ”Tjonge, jonge, jonge, wat een sprongen! Ik sta perplex, maar ben ook erg trots. Ik ben nooit bang geweest om dingen te proberen. Of, zoals mijn vader altijd zei: ‘Kan niet’ ligt op het kerkhof!” Dankzij zijn levensmotto, vir audax vir beatus est (de stoutmoedige leeft gelukkig), heeft hij het ver geschopt. Op 16 maart is de stoutmoedige heengegaan, maar zijn levenswerk leeft gelukkig voort.